Ο όρος «Γενοκτονία» (στα αγγλικά “genocide”) καθιερώθηκε από τον Πολωνό δικηγόρο Lemkin λίγο πριν την δίκη της Νυρεμβέργης, ενόψει της ανάγκης καταδίκης των εγκλημάτων των Ναζί κατά των Εβραίων μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Με αυτόν εκφράζεται το μαζικό-συστηματικό και διεθνούς ποινικού δικαίου έγκλημα της, δια της χρήσεως βίαιων ως επί το πλείστον μέσων (μαζικοί φόνοι), επιδιωκόμενης εξόντωσης ολόκληρης ή μέρους φυλής.
Μόλις λίγες μέρες πριν, ο νέος Υπουργός Παιδείας κ. Νίκος Φίλης, ως προσκεκλημένο πρόσωπο μίας εκ των πλέον πολυσυζητημένων εκπομπών πολιτικού χαρακτήρα της ελληνικής τηλεόρασης, αυτής του έμπειρου δημοσιογράφου κ. Χατζηνικολάου («Στον Ενικό»), επέμεινε στην τεκμηρίωση παλαιότερης δήλωσής του που έμελλε να αναταράξει εκ νέου την ήδη ανήσυχη ελληνική κοινωνία. Σε ερώτηση για μια προ επταετίας δήλωσή του, απάντησε δίχως δεύτερη σκέψη και δισταγμό ότι, ναι μεν αναγνωρίζει την τραγική ιστορία του προηγούμενου αιώνα για την αιματηρή σφαγή που υπέστησαν οι Πόντιοι από το κίνημα των Νεότουρκων, αλλά διαφωνεί συνειδητά στην αναγνώρισή της ως «Γενοκτονία». Αντ’ αυτής, εξέφρασε την «επιστημονική» (κατά τον ίδιο) πεποίθησή του ότι αφορούσε σε «Εθνοκάθαρση» των Ελλήνων του Πόντου.
Σύσσωμοι οι Ποντιακοί Σύλλογοι σε όλη την επικράτεια, χιλιάδες διαμαρτυρόμενου κόσμου, κυβερνητικά και αντιπολιτευτικά στελέχη αντέδρασαν έντονα υπό την ώθηση της – σε πολλές φορές – δολίως ανακριβούς και συγκεχυμένης παρουσίασης της δήλωσης αυτού εκ μέρους των Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης. Ήταν δυστυχώς και πάλι εμφανής η κακοπροαίρετη πρόθεση και προσμονή πολλών καναλιών σε κάποιο «αντεθνικό πυροτέχνημα» και ένα συνακόλουθο εθνικιστικό ξέσπασμα που θα δίχαζε για μια ακόμη φορά τον ελληνικό λαό. Και το κατόρθωσαν: το «φάντασμα» της «σταρ των εθνικών εορτών» πρώην βουλευτού Μαρίας Ρεπούση να συμμερίζεται τις δηλώσεις του κ. Φίλη και οι σκηνές ξυλοδαρμού του εξιλαστήριου θύματος κ. Κουμουτσάκου της Νέας Δημοκρατίας στην συγκέντρωση διαμαρτυρίας του Συντάγματος έφεραν εν τέλει υψηλά νούμερα τηλεθέασης στην λεγόμενη «απογευματινή ζώνη».
Ήταν κοινή η αξίωση και απαίτηση των μαζικών συλλαλητηρίων για την άμεση αποπομπή του κ. Φίλη από το κυβερνητικό σχήμα, που απευθυνόταν στον Έλληνα Πρωθυπουργό. Δεν ήταν άλλωστε λίγες οι φορές που και βουλευτές του ίδιου του κόμματος του ΣΥ.ΡΙΖ.Α. αλλά και μέλη των Ανεξαρτήτων Ελλήνων εξέφρασαν την πλήρη διαφωνία και εναντίωσή τους τους στις δηλώσεις του κ. Υπουργού, που –όχι μόνο δεν υπεστήριξαν, αλλά – «έσφαξαν με το γάντι», με δηλώσεις τους εντός και εκτός Βουλής, τον «αρνητή» της Γενοκτονίας, όπως ο κ. Μιχελογιαννάκης της «πατριωτικής συνιστώσας» του κυβερνώντος κόμματος. Σε αυστηρούς τόνους, η αξιωματική αντιπολίτευση, η Χρυσή Αυγή και το ΠΑ.ΣΟ.Κ. αξίωναν την άμεση αντικατάσταση του Υπουργού και συνέδεαν το περιστατικό αυτό με την επικείμενη επίσκεψη του πρωθυπουργού στην γείτονα χώρα, ως «εμπράκτου απόδειξης» της προσπάθειας για την δημιουργία ενός κλίματος διάθεσης για διάλογο και διαλλακτικότητα.
Σε κάθε περίπτωση, η πεποίθηση αυτή του κ. Φίλη έρχεται σε εμφανή αντίθεση με την συλλογική απόφαση της Ελληνικής Βουλής του 1994 να αναγνωρίσει την Γενοκτονία των Ποντίων και να κηρύξει την 19η Μαΐου ως «Ημέρα Μνήμης» αυτών, καθώς και τις πάγιες προσπάθειες των ελληνικών συλλόγων και ξένων επιστημόνων να αναγνωρισθεί η «Γενοκτονία των Ελλήνων του Πόντου». Ήδη η Γενοκτονία είναι αναγνωρισμένη από την Κύπρο, την Αρμενία, την Σερβία, την Ρωσία, την Αυστραλία, την Σουηδία και μερικές πολιτείες των Η.Π.Α., ομού μετά της Διεθνούς Ένωσης Μελετητών Γενοκτονιών (I.E.G.S.). Δεν πρέπει να παραβλεφθεί επίσης ότι και πολλοί Τούρκοι επιστήμονες έχουν αναγνωρίσει δημοσίως τα αιματηρά και ειδεχθή εγκλήματα που διεπράχθησαν σχεδόν έναν αιώνα πριν, ωστόσο η Τουρκία συνεχίζει να αποδίδει τις 370.000 περίπου των νεκρών σε απώλειες πολέμου, λοιμό κι ασθένειες.
Ο κ. Φίλης δεν αρνήθηκε την σφαγή, το αίμα, τα βασανιστήρια και τον διωγμό, αλλά – επιχειρώντας μια απόπειρα κατάθεσης μίας «επιστημονικής», κατά τον ίδιο, θέσης – κατέληξε στο συμπέρασμα ότι κρείττων περιγραφή των περιστατικών αυτών αποδίδεται δια του όρου «Εθνοκάθαρση». Ο όρος αυτός εξηγείται ως πρόθεση φυσικού αφανισμού και διώξεων, δια της βίας και της σφαγής πληθυσμών, προκειμένου μια περιοχή να καταστεί εθνικά ομοιογενής. Τα όρια μεταξύ των δύο αυτών εννοιών είναι λεπτά. Στην Γενοκτονία λοιπόν, σκοπός είναι ο φυσικός αφανισμός και η εξάλειψη ενός γένους (ετυμολογία: «γένος» και «κτείνω») από προσώπου γης. Τρανταχτότερο παράδειγμα δεν υπάρχει, παρά αυτό των Εβραίων από την κατακριτέα και απαράδεκτη ναζιστική ιδεολογία. Ο δεύτερος όρος που προανεφέρθη είναι του ίδιου βαθμού και εντάσεως βιαιότητας, ωστόσο έχει διαφορετικό στόχο: την «κάθαρση» μιας περιοχής από ξένα γένη, την εθνική-θρησκευτική ομοιογένεια μιας περιοχής, την εξαφάνιση των αλλοδαπών-αλλόθρησκων προσώπων από έναν χώρο. Χαρακτηριστικά είναι τα αρκετά σύγχρονα γεγονότα της Γιουγκοσλαβίας.
Το πρόβλημα όμως είναι άλλο, κι εδώ έγκειται ο λόγος της σύγκρουσης των Ποντίων με τον κ. Φίλη: η νομική αναγνώριση. Ενώ ο όρος της «Γενοκτονίας» είναι απολύτως νομικά κατοχυρωμένος στα διεθνή fora, όπως στον Ο.Η.Ε., η “Εθνοκάθαρση» δεν χαίρει αυτού του προνομίου, αφήνοντας ουσιαστικώς έκθετα και μη αναγνωρισμένα τα περιστατικά που την συνιστούν. Πού μπορούν να βρουν δικαίωση οι άνθρωποι που έχουν υποστεί τον διωγμό και τις κακουχίες, πού θα απολαύουν της ηθικής αναγνώρισης, της πρακτικής συμπαράστασης και πού θα θεμελιώσουν την ιστορική μνήμη, ώστε οι επόμενες γενεές να μην επαναλάβουν το ίδιο λάθος; Όταν λοιπόν υπάρξει κάποια πρωτοβουλία προς αυτή την κατεύθυνση, τότε θα μπορούσαν οι επιστήμονες ιστορικοί να αναλάβουν τον ρόλο τους και να προχωρήσουν στην διάκριση και εν προκειμένω. Έως τότε, το Ελληνικό Έθνος και Κράτος οφείλουν να συνεχίσουν αδιατάρακτα την ίδια θέση που παγίως έχουν υιοθετήσει και υπηρετήσει όλες οι έως σήμερα κυβερνήσεις. Αυτό είναι και το ατόπημα του νυν (και μέλλοντος; – ο καιρός γαρ εγγύς !) Υπουργού Παιδείας κ. Νίκου Φίλη, που πρέπει να συνειδητοποιήσει την ζωτική σημασία των λόγων και έργων του δια του αξιώματος που του δόθηκε.
