Στις 5 Μαϊου ο μουσουλμάνος, Βρετανός πακιστανικής καταγωγής, πολιτικός του Εργατικού Κόμματος, Sadiq Khan εξελέγη δήμαρχος του Λονδίνου επικρατώντας με ποσοστό 56,9% έναντι 43,1% του υποψηφίου των Συντηρητικών, Zac Goldsmith. Η εκλογή του πήρε μεγάλη δημοσιότητα με την θρησκεία του να παίζει σημαντικό ρόλο στην κάλυψη από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης αλλά και στο ενδιαφέρον του κόσμου.
Αποφασίσαμε, λοιπόν, η συντακτική ομάδα του Millennials, να τοποθετηθούμε πάνω στο ζήτημα, εκφράζοντας ο καθένας τη δική του προσωπική άποψη.
Παναγιώτης Ευστάθιος Παπαδόπουλος
Η νίκη του Sadiq Khan στη διεκδίκηση της πόλης του Λονδίνου έναντι του συντηρητικού αντιπάλου του, Zac Goldsmith, όχι μόνο του έδωσε το δικαίωμα να γίνει ο πρώτος μουσουλμάνος δήμαρχος του Λονδίνου αλλά και επέστρεψε τη δημαρχία στα χέρια του κόμματός του έπειτα από αρκετά χρόνια. Το Λονδίνο είναι μια από τις πόλεις όπου όροι όπως “ταυτότητα” ή “ανθρώπινα δικαιώματα” δοκιμάζονται καθημερινά. Όπως ο ίδιος ο Sadiq Khan τονίζει, είναι «Λονδρέζος, Ευρωπαίος, Άγγλος, ασιατικής καταγωγής, πακιστανικής κληρονομιάς, πιστός της ισλαμικής θρησκείας, πατέρας, σύζυγος».
Είναι σημαντικό πως δεν ήταν αυτή η πρώτη φορά που ο Khan κατάφερε να κερδίσει την εμπιστοσύνη του λαού αφού προηγουμένως είχε εκλεγεί βουλευτής και μάλιστα είχε διετελέσει και υπουργός επί κυβερνήσεως Gordon Brown. Ωστόσο αυτή τη φορά ο λαός έχοντας πάρει τις αποφάσεις του δεν επέλεξε με κριτήριο ούτε τη καταγωγή, ούτε και τη θρησκεία των υποψηφίων αλλά με γνώμονα την ενότητα της πόλης και την ανάπτυξη της, κάτι που ο υποψήφιος των Εργατικών αντιπροσώπευε σε πολύ μεγάλο βαθμό σε σχέση με τον αντίπαλό του.
Πολυχρόνης Καράμπελας
Με την εκλογή του Sadiq Khan στη θέση του δημάρχου του Λονδίνου υπήρξαν αρκετά σχόλια για το γεγονός πως είναι μουσουλμάνος. Κάποια θετικά, με αναφορά κυρίως στην ανεξιθρησκεία, την ισότητα και τον φιλελευθερισμό και κάποια αρνητικά, με αναφορά κυρίως στις ακραία συντηρητικές και αυταρχικές αξίες που είναι συνδεδεμένες με το Ισλάμ.
Σε μία κοινωνία πραγματικά φιλελεύθερη η είδηση θα ήταν πως μετά από δύο θητείες του ανεκδιήγητου, σεξιστή και ρατσιστή Boris Johnson η δημαρχία του Λονδίνου επέστρεψε στο Εργατικό Κόμμα και η θρησκεία του νέου δημάρχου δεν θα έπρεπε να παίζει ρόλο. Αλλά οι κοινωνίες μας, ακόμα και οι δυτικές, προφανώς δεν είναι απελευθερωμένες από διακρίσεις και το ότι ο Sadiq Khan είναι μουσουλμάνος έχει σημασία. Πρώτον, επειδή είναι ο ο πρώτος μουσουλμάνος δήμαρχος μεγάλης πόλης στην Ευρωπαϊκή Ένωση, που είναι από μόνο του σημαντικό στοιχείο. Δεύτερον, επειδή συγκεκριμένα το Ισλάμ έχει συνδεθεί τα τελευταία χρόνια και μετά τις τρομοκρατικές επιθέσεις σε δυτικά κράτη και τους πολέμους στη Μέση Ανατολή με ακραία ανελεύθερες και ολοκληρωτικές αξίες. Και τρίτον, επειδή η παραπάνω σύνδεση έχει δημιουργήσει αμφιβολίες για το αν το Ισλάμ είναι συμβατό με τις δυτικές αξίες.
Είναι σημαντικό, λοιπόν, για να κρίνουμε βάσει της θρησκείας του την εκλογή του Khan ως θετική ή αρνητική, να λάβουμε υπόψη μας τα παρακάτω.
-Όλες οι θρησκείες προάγουν συντηρητικές και ανελεύθερες αξίες με τη διαφορά όμως πως όσον αφορά το Ισλάμ, η επικρατούσα τάση έχει πολύ πιο ακραίες αξίες από αυτές που συναντάς πιθανότατα ακόμα και στο περιθώριο των άλλων διαδεδομένων θρησκειών.
-Προφανώς δεν είναι όλοι οι μουσουλμάνοι ίδιοι. Ο ίδιος ο Sadiq Khan φαίνεται να είναι ένας αρκετά φιλελεύθερος άνθρωπος και πολιτικός.
-Ο αποκλεισμός ανθρώπων λόγω της θρησκείας τους το μόνο που θα μπορούσε να πετύχει είναι την κοινωνική απομόνωσή τους, την απώλεια της ταυτότητας του πολίτη και την περαιτέρω παραγωγή συνθηκών για ριζοσπαστικοποίηση.
Με βάση, λοιπόν, αυτές τις παραδοχές, κρίνω πως αυτή η εκλογή είναι ξεκάθαρα θετική, καθώς θα μπορούσε να αποτελέσει ασπίδα απέναντι στον κίνδυνο της ριζοσπαστικοποίησης των ενσωματωμένων αλλά όχι εκπροσωπούμενων μουσουλμάνων και ευκαιρία για το ίδιο το Ισλάμ, τουλάχιστον όπως αυτό εκφράζεται στη Δύση, να περιθωριοποιήσει τις επικρατούσες ανελεύθερες αξίες.
Μιχαήλ Χ. Θεοδωρακόπουλος
Η εκλογή του μουσουλμάνου υποψηφίου του Εργατικού Κόμματος Sadiq Khan στην δημαρχία του Λονδίνου απετέλεσε ένα ζήτημα που μονοπώλησε τις τελευταίες ημέρες τα δελτία ειδήσεων και τα πρωτοσέλιδα των εφημερίδων. Η ξεκάθαρη εκλογική επικράτησή του έναντι των Συντηρητικών είναι βέβαιο ότι κάτι σηματοδοτεί για το μέλλον της Ευρώπης.
Ίσως ότι η γηραιά ήπειρος έχει πλέον αλλάξει, πιθανότατα ανεπιστρεπτί. Δεν πρόκειται πλέον για έναν ομοιογενή χώρο με κοινά ιστορικοπολιτικά, θρησκευτικά και κοινωνικά χαρακτηριστικά, καθώς οι περισσότερες πλέον ευρωπαϊκές πρωτεύουσες συνιστούν ένα κράμα πολιτισμών, θρησκειών και κουλτούρας. Μπορεί αυτό να φαντάζει για κάποιους ως η έμπρακτη εφαρμογή των αρχών της φιλελεύθερης δημοκρατίας, της ελευθεριακής ισότητας, της προοδευτικότητας και της ειρηνικής συμβίωσης διαφορετικών ανθρώπων, σύμφωνα προς τις επιταγές του σύγχρονου μοντέλου πολυπολιτισμικότητας. Ωστόσο, αυτό δεν παύει να σημαίνει ότι ο μουσουλμανισμός εισχωρεί βαθιά, στην «καρδιά» της Ευρώπης, διεκδικώντας θεσμικές «καρέκλες» στα ηνία της διοίκησής της. Οι αντιδράσεις πηγάζουν από το επιχείρημα ότι πρόκειται για μια δυναμική θρησκεία, που σε πολλές εκφάνσεις της δεν συνάδει με το γενικό πλαίσιο στο οποίο αυτή την στιγμή επεκτείνεται και εδραιώνεται. Και αυτό δεν είναι αβάσιμο: ο μουσουλμανισμός διαπνέεται από ακραία συντηρητικές αρχές που πολλές φορές προάγουν την βία και την ανισότητα, είτε αυτή αφορά σε γυναίκες, ομοφυλόφιλους ή πιστούς άλλων θρησκειών.
Ο νέος δήμαρχος υποσχέθηκε να αναλάβει δράση ως «δήμαρχος όλων των Λονδρέζων» χωρίς διακρίσεις, δηλώνει Ευρωπαίος και έτοιμος να δώσει μάχη για όλους τους κατοίκους της πόλης ανεξαιρέτως. Παρ’ όλ’ αυτά, σταδιακά δημοσιοποιούνται εικόνες από το Λονδίνο απεικονίζουσες λεωφορεία που φέρουν αφίσες της οργάνωσης Islamic Relief με την ένδειξη στην αραβική γλώσσα «Subhan Αλλάχ» (που σημαίνει «Δόξα στον Αλλάχ») για το επικείμενο Ραμαζάνι. Την ίδια ώρα αρκετές γειτονιές του Λονδίνου έχουν γκετοποιηθεί και αποτελούν άβατο για τους μη μουσουλμάνους, ενώ στο παρελθόν διαφημίσεις χριστιανικών μηνυμάτων σε δημοσίους χώρους έχουν απαγορευθεί. Τα περιστατικά αυτά ενισχύουν την εντύπωση της σταδιακής ισλαμοποίησης των δυτικών κοινωνιών, την ίδια ώρα που οι τζιχαντιστές προελαύνουν στην Ευρώπη και πρόσφυγες και μετανάστες αποτελούν πλέον αξιοπρόσεχτους πληθυσμούς στο ευρωπαϊκό σώμα.
Όλοι μας δηλώνουμε υπερασπιστές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Αυτά αποτελούν αρχή υψίστης θεσμικής σημασίας για την σύγχρονη δημοκρατία, της οποίας οι αξίες πρέπει να αποτελέσουν τον θεμέλιο λίθο προαγωγής της ανθρώπινης ελευθερίας, του ουμανισμού και της ανεξιθρησκίας. Τούτο όμως οφείλει να γίνεται με ίσους όρους και συνθήκες για όλους. Πρόθεσή μου δεν είναι να τρομοκρατήσω ή να εγείρω πρόσθετες φωνές μισαλλοδοξίας και εμπάθειας – πιστεύω όμως ακράδαντα ότι πρόκειται για ένα φαινόμενο που πρέπει να μας προβληματίσει.
Αλόνα Τατάροβα
Αντιπαρερχόμενη τις διάφορες ρομαντικές νοσταλγίες ορισμένων για ενιαίες κοινωνίες, αμφιβάλλοντας μάλιστα ότι ιστορικά υπήρξαν ποτέ τέτοιες, συγχαίρω τον νέο Δήμαρχο του Λονδίνου, στέλεχος των Εργατικών, για την πρόσφατη σαρωτική νίκη του. Ένας πακιστανικής καταγωγής, μουσουλμάνος δικηγόρος εκλέγεται δήμαρχος μιάς από τις μεγαλύτερες ευρωπαϊκές Μητροπόλεις, με την υποστήριξη όχι μόνο ομοθρήσκων του αλλά και μεγάλου μέρους της εβραϊκής κοινότητας, μεταξύ άλλων.
Η μεγάλη συζήτηση στρέφεται φυσικά σε ό,τι θεωρείται πυρήνας της ταυτότητας του, που δεν είναι άλλος από τη θρησκεία. Οι σύγχρονες μάχες με τον εξτρεμισμό και την τρομοκρατία, ο φόβος που έχει επισκιάσει τις δυτικές κοινωνίες εξαιτίας των επαναλαμβανόμενων χτυπημάτων που έχουμε δεχτεί, αποτελούν βάσεις για τα πρώτα σκεπτικιστικά ή και επικριτικά σχόλια ενάντια σε αυτήν την εκλογή. Σχόλια τα οποία ωστόσο αρνούνται σε έναν απόλυτα ενσωματωμένο στη δυτική κουλτούρα άνθρωπο ένα από τα θεμελιωδέστερα κοινωνικά-ατομικά δικαιώματα, το δικαίωμα να είναι πολίτης.
Το ερώτημα είναι, εάν δεν δίνεται το δικαίωμα αυτό σε έναν δεύτερης γενιάς μετανάστη, δικηγόρο με ειδίκευση στα ανθρώπινα δικαιώματα, θετικά προσκείμενο με ψήφο στο δικαίωμα γάμου για ομόφυλα ζευγάρια και μια σύζυγο η οποία δεν υιοθετεί ούτε τη μαντήλα, τότε σε ποιόν θα δοθεί; Οι τρείς προαναφερθείσες στάσεις ζωής δε, είναι από τις πιο ενδεικτικές για μια φιλελεύθερη θεώρηση του κόσμου. Είναι άραγε τόσο μεγάλος ο φόβος που μας κάνει να ξεχνάμε πως το Ισλάμ, ιδιαίτερα στην Ευρώπη, δεν είναι μια ενιαία θρησκεία; Πως μεγάλο ποσοστό ανθρώπων διαφόρων θρησκευτικών και εθνοφυλετικών καταβολών ενσωματώθηκαν πολύ επιτυχημένα στις κοινωνίες στις οποίες εντάχθηκαν; Είναι εξαιτίας αυτού, που λησμονούμε πως κάποιοι από αυτούς τους ανθρώπους ήρθαν στην Ευρώπη και ευρύτερα στη Δύση (Καναδάς, ΗΠΑ, Αυστραλία) ακριβώς επειδή αποζητούσαν την ανοχή και την ελευθερία του ευρωπαϊκού πολιτισμού;
Η αποτυχία ένταξης κάποιων χιλιάδων ανθρώπων στις κοινωνίες μας, δεν συνιστά επαρκή λόγο περιθωριοποίησης εκείνων που ακολούθησαν άλλο δρόμο. Πιστεύω πως και οι ίδιοι οι μουσουλμάνοι πρέπει να εμπλακούν πιο ενεργά σε έναν διάλογο για την αποτελεσματική συνέργεια δυτικής κουλτούρας και των θρησκευτικών τους αξιών, προσαρμόζοντας τις δεύτερες στην πρώτη. Δεν πρέπει όμως να στεκόμαστε με περιφρόνηση απέναντι στη μεταμορφωτική δύναμη της βασικής αξίας, του να είσαι πολίτης και μέσα από αυτή σου την ιδιότητα να αποκτάς μια ταυτότητα και το αίσθημα του ανήκειν. Η όποια ανησυχία, πως η Ευρώπη έχει αποτύχει στην ένταξη των μειονοτικών ομάδων θα έπρεπε να καθησυχάζεται από την ανάδειξη ανθρώπων επιτυχώς ενταγμένων στον κοινωνικό ιστό όπως ο Sadiq Khan, που ενστερνίζονται τις αξίες της φιλελεύθερης δημοκρατίας και οι οποίοι θα μπορέσουν να αποτελέσουν ένα μελλοντικό πρότυπο για τις κοινότητες τους, αντίβαρο στις ριζοσπαστικές προσκλήσεις.
Γρηγόριος – Σωτήριος Γκίζας
Ο Sadiq Khan, που βγήκε νικηφόρος από τον πολιτικό αγώνα για την πρωτοκαθεδρία στη δημαρχία του Λονδίνου, είναι μουσουλμάνος ως προς τις θρησκευτικές του πεποιθήσεις, κι όπως θα περίμενε κανείς αυτό θα έδινε έδαφος για λεκτικές αντιδικίες στο πολιτικό στίβο. Μόλις κέρδισε στις εκλογές δήλωσε πως «το Ισλάμ είναι συμβατό με τις δυτικές αξίες». Και σε αυτό το σημείο, που ξεπερνά τα τυπικά Ισλαμοφοβικά κακώς κείμενα, αξίζει να σταθούμε. Μεγάλο μέρος του λεγόμενου δυτικού – ανεπτυγμένου κόσμου είχε ανέκαθεν μια περίεργη αντίληψη για την Ανατολή, κάτι που χαρακτηρίστηκε από τον Edward Said ως Οριενταλισμός. Πρόκειται για τον αυτό – προσδιορισμό της Δύσης που φυσικά προκύπτει από την αντίθεση του εμείς – εσείς.
Παρόλα αυτά είναι πράγματι η ώρα να αφεθούν στο παρελθόν θεωρίες και βάσεις που τέθηκαν σε αποικιοκρατικά και πρώτα μετα-αποικιοκρατικά χρόνια και αντιμετωπίζουν ό,τι ξένο με φόβο. Η εκλογή του Sadiq Khan δείχνει μια νέα διάθεση των πολιτών σε ένα μικρό μέρος της Δύσης να εισέλθει σε αυτή τη διαδικασία και να απολέσει την αδικαιολόγητη ετικέτα που συνηθίζουν κυρίως ακροδεξιά κόμματα να επισυνάπτουν σε μαζική κλίμακα. Ευτυχώς άλλωστε, αυτές οι μαζοποιημένες κατηγορίες κάθε άλλο παρά ρεαλιστικές είναι, να αποκαλεί δηλαδή κανείς σχεδόν το 1/4 του παγκόσμιου πληθυσμού «τρομοκρατικό».
Στη συνέχεια, είναι εμφανής η επιθετική διάθεση εσωτερικών δυνάμεων κατά του νέου δημάρχου του Λονδίνου, όπως αντικατοπτρίζει άλλωστε κι η προσπάθεια σύνδεσής του με το ISIS, από τον ίδιο τον πρωθυπουργό της Βρετανίας, David Cameron, ο οποίος βρέθηκε στο στόχαστρο πυρών από βουλευτές του εργατικού κόμματος στο Κοινοβούλιο. Από την άλλη είναι επίσης εμφανής και η αντίληψη του δημάρχου για τη σημαντικότητα της θέσης και της εντολής που έλαβε από τους πολίτες της βρετανικής πρωτεύουσας.
Τέλος, έχοντας ήδη παραδώσει την πρώτη του ανακοίνωση για ρηξικέλευθες πολιτικές γύρω από το ζήτημα του παρανόμως υψηλού ποσοστού της πόλης σε όρους ατμοσφαιρικής ρύπανσης, αναφερόμενος στον προκάτοχό του στο αξίωμα, είπε πως ήταν πολύ αργός στη δράση του ενάντια σε αυτό το φαινόμενο. Επιπλέον δείχνει αποφασιστικότητα ως προς την αντιμετώπιση του όλο και επιδεινούμενου λονδρέζικου στεγαστικού τομέα με πολιτικές που θα θέτουν τη διάθεση των οικιών πρώτα στην αγορά του Λονδίνου και μετά στην υπόλοιπη – διεθνή. Καταληκτικά, έχει υποστηρίξει δημοσίως τη θέλησή του για αναδιάρθρωση του συστήματος ισχύος ώστε το δημαρχείο να έχει περισσότερο χώρο δράσης κι άρα πραγματικού επηρεασμού σε επίπεδο λήψης αποφάσεων. Επομένως, εάν στο άμεσο μέλλον φανεί ο Sadiq Khan ικανός να σταθεί στο ύψος των καταστάσεων καταφέρνοντας να εναρμονίσει υποσχέσεις και πραγματικότητα, ίσως είναι όντως κατάλληλη ώρα για περισσότερη συγκέντρωση δυνάμεων σε επίπεδο δημαρχίας.
Ελπίδα Καλαπόθα
Αυτή τη φορά, τα προγνωστικά για τις δημοτικές εκλογές στο Λονδίνο δεν βγήκαν λάθος. Ο Sadiq Khan είναι ο πρώτος μουσουλμάνος δήμαρχος της πόλης και μάλιστα εκλεγμένος με μεγάλη διαφορά έναντι του υπερσυντηρητικού αντιπάλου του Zac Goldsmith.
«Οι Λονδρέζοι επέλεξαν την ελπίδα αντί για τον φόβο και την ενότητα αντί της διάσπασης», είπε ο Khan δηλώνοντας περήφανος για το αποτέλεσμα. Είναι προφανές, πως η μουσουλμανική καταγωγή του απέσπασε ποικίλα σχόλια. Δεν ήταν λίγοι αυτοί που έσπευσαν να δηλώσουν αισιόδοξοι για το τέλος της θρησκευτικής μισαλλοδοξίας, χαιρετίζοντας το θρησκευτικό προοδευτισμό του δυτικού πολιτισμού, χαρακτηρίζοντάς τον μάλιστα ως τον νέο Barack Obama. Η αλήθεια είναι πως όσο και εάν επαινούμε την πρόοδο που έχουν επιδείξει οι δυτικές κοινωνίες σε ζητήματα πολιτικής, ατομικής αλλά και θρησκευτικής ελευθερίας, μόνο και μόνο από το γεγονός ότι η εκλογή του συγκεκριμένου υποψηφίου κατάφερε να μονοπωλήσει τα διεθνή μέσα για ημέρες – εξαιτίας της προέλευσης και της θρησκευτικής του ταυτότητας! – μαρτυρά πως οι δυτικές κοινωνίες δεν είναι ακόμα τόσο απελευθερωμένες από στερεότυπα και διακρίσεις, όσο θέλουν να πιστεύουν.
Κάνοντας ένα google search εμφανίστηκαν μπροστά μου άρθρα όπου στην πλειονότητα τους είχαν τον ίδιο τίτλο: «Sadiq Khan – ο πρώτος μουσουλμάνος δήμαρχος του Λονδίνου». O Khan, είναι μετανάστης δεύτερης γενιάς, μεγαλωμένος και φανερά επηρεασμένος από το Δυτικό και φιλελεύθερο τρόπο ζωής και σκέψης. Είναι επαγγελματίας δικηγόρος με ειδίκευση στα ανθρώπινα δικαιώματα, ήταν επί τρία χρόνια πρόεδρος μη κυβερνητικής οργάνωσης, φεμινιστής, προοδευτικός, ενώ δηλώνει εχθρός του συντηρητισμού, είναι κάτοικος του πολιτισμικά ανομοιογενούς Λονδίνου και πολιτικοποιημένος από τα 15 του χρόνια. Έδωσε έναν αξιόλογο και επικοινωνιακά άρτιο προεκλογικό αγώνα, καταφέρνοντας να αποκρούσει την σε βάρος του λασπολογία περί σύνδεσής του με εξτρεμιστές μουσουλμάνους, ενώ είναι γεγονός ότι σε μια χώρα όπου η πολιτική παραμένει προνόμιο της ελίτ, εκείνος κατάφερε να διεκδικήσει το Δήμο του Λονδίνου. Πέρασε το μήνυμα ότι «ο γιος του οδηγού λεωφορείου» μπορεί να σταθεί επάξια αλλά και να υπερτερεί σε σχέση με τον αντίπαλό του, ο οποίος κατάφερε να αποδείξει ότι είναι ο σνομπ γιος ενός δισεκατομμυριούχου. Έγραψε ιστορία με την εκλογή του, ενώ άπαντες συνηγορούν στο ότι η καμπάνια του αντιπάλου του έγραψε “αρνητική ιστορία”. Νομίζω πως ο Khan είναι πολύ περισσότερα από τον «πρώτο μουσουλμάνο δήμαρχο του Λονδίνου».
