Η ΕΕ είναι ένας ιδιαίτερος θεσμός, ομοσπονδιακού τύπου, ο οποίος θυμίζει εν πολλοίς τις ΗΠΑ ως προς τον τρόπο διακυβέρνησης αλλά και οργάνωσης ευρύτερα. Αποτελείται από 28 κράτη – μέλη, τα οποία έχουν πολλές διαφορές μεταξύ τους, ωστόσο εδώ και πολλά χρόνια συνυπάρχουν αρμονικά κάτω από την ομπρέλα ενός κοινού χώρου. Η σύσταση της ΕΕ θεμελιώθηκε ουσιαστικά με τη συνθήκη του Μάαστριχτ στις 7/2/1992 (ισχύς από 1/1/1993), όταν και αποτέλεσε το έναυσμα για την αντικατάσταση της ΕΟΚ από έναν καινούριο θεσμό. Κατά τα τελευταία 50 χρόνια έχουν γίνει σημαντικές αλλαγές στη δομή και τη λειτουργία του εν λόγω θεσμού, ενώ ταυτόχρονα όλο και περισσότερα κράτη άρχισαν να εισέρχονται σ’αυτό το νέο περιβάλλον, ως συνέπεια των διευρύνσεων που λάμβαναν χώρα ανά τακτά χρονικά διαστήματα. Νέα όργανα άρχισαν να δημιουργούνται, προκειμένου να αντιμετωπιστούν οι ολοένα και αυξανόμενες ανάγκες των κρατών – μελών και των πολιτών τους. Με την έναρξη της οικονομικής κρίσης το 2008, η ΕΕ επλήγη σημαντικά κατά τη διάρκειά της – και σήμερα βεβαίως αντιμετωπίζει σοβαρότατα προβλήματα – γεγονός που ανησυχεί τους Ευρωπαϊους ηγέτες και τους υποχρεώνει να αναλάβουν άμεσα δράσεις.
Η Ευρώπη είναι πλέον φανερό ότι είναι σε αδυναμία,λόγω των οικονομικών προβλημάτων που τη διακατέχουν και ταυτόχρονα χάνει έδαφος έναντι των βασικών ανταγωνιστών της, όπως η Κίνα, η Ρωσία, οι ΗΠΑ και η Ιαπωνία. Οι πολιτικές λιτότητας έχουν γονατίσει τους πολίτες των κρατών – μελών, ιδίως του νότου, με αποτέλεσμα να υπάρχει δυσπιστία προς τα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα και τις δυνατότητες που έχουν για να λύσουν το σταυρόλεξο της κρίσης που βιώνουμε. Ακραία κόμματα κάνουν την εμφανισή τους στο πολιτικό προσκήνιο, ο ευρωσκεπτικισμός ενισχύεται, ενώ εκφράζονται στο εσωτερικό των κρατών επιθυμίες για αποχώρηση κρατών από την ΕΕ. Την ίδια στιγμή, το εμπάργκο της Ρωσίας στα αγροτικά προϊόντα της ΕΕ και η στροφή της προς τις αγορές της Βραζιλίας, της Χιλής και της Αργεντινής στο κομμάτι των εισαγωγών αποτελούν ένα ακόμη πλήγμα για την Ευρώπη, η οποία φαίνεται ανήμπορη να δώσει λύσεις σε βασικά προβλήματα, γεγονός που επιβραδύνει την εξέλιξή της και λειτουργεί ως τροχοπέδη για την ανάκτηση της ανταγωνιστικότητάς της. Η ανεργία αυξάνεται όλο και περισσότερο στην ΕΕ, το επίπεδο της φτώχειας μεγαλώνει διαρκώς και παράλληλα όλο και πιο πολλά παιδιά αδυνατούν να τελειώσουν την υποχρεωτική εκπαίδευση. Όπως γίνεται αντιληπτό, τα προβλήματα γίνονται όλο και πιο μεγάλα, κάτι που σημαίνει πως πρέπει να αναληφθουν δράσεις άμεσα σε ευρωπαϊκό επίπεδο, προκειμένου να δοθούν ουσιαστικές λύσεις και να ορθωθεί ένα ισχυρό τείχος απέναντι σε πάσης φύσεως κρίσεις.
Παρά ταύτα, οφείλουμε να αναγνωρίσουμε τα θετικά βήματα που έχουν γίνει για τη βελτίωση του οικοδομήματος της ΕΕ διαχρονικά, τα οποία δημιουργούν ένα πολύ ισχυρό πλαίσιο συνεργασιών μεταξύ των Βρυξελλών και των εθνικών κυβερνήσεων. Στη νομοθεσία της ΕΕ, έχουν αναπτυχθεί πεδία συνεργασίας μεταξύ υπερεθνικού και εθνικού επιπέδου, όπως η ύπαρξη του καθεστώτος των συντρεχουσών και των υποστηρικτικών αρμοδιοτήτων. Επίσης, πολύ σημαντική είναι και η ενισχυμένη συνεργασία, η οποία αναπτύσεται μεταξύ (ισχυρών) κρατών, με στόχο την αντιμετώπιση ουσιωδών προβλημάτων στο εσωτερικό της ΕΕ. Χρειάζεται πιο πολύ ανάπτυξη, περισσότερες επενδύσεις, μείωση της γραφειοκρατίας και εμπιστοσύνη προς τους Ευρωπαϊκούς θεσμούς – αυτά είναι τα κλειδιά για την επιστροφή του κλίματος ευημερίας στον Ευρωπαϊκό χώρο. Η σύναψη στρατηγικών συμμαχιών με τρίτες χώρες της Ασίας και της Μ.Ανατολής μπορούν να συμβάλλουν καθοριστικά στην αντιστροφή αυτής της αρνητικής κατάστασης που επικρατεί στη γηραιά ήπειρο την τελευταία πενταετία. Η σύμπραξη εθνικού και υπερεθνικού επιπέδου κρίνεται ως επιβεβλημένη, έτσι ώστε τα κράτη να επωφεληθούν από την παρουσία τους στο κοινό περιβάλλον και να εξασφαλίσουν ένα καλύτερο αύριο για τους πολίτες τους.
Συνοψίζοντας, όλα τα συμβαλλόμενα μέρη οφείλουν να αντιληφθούν τη σημασία της κρίσης που μας περιβάλλει και να δώσουν άμεσα λύση, διότι η ΕΕ παρέχει όλα τα εχέγγυα για ανάπτυξη, ευημερία και πρόοδο στους πολίτες της. Η ομοσπονδιοποιήση της Ευρώπης είναι το θέμα που θα μονοπωλήσει πιθανότατα το ενδιαφέρον των συζητήσεων τα επόμενα χρόνια, μία ιδέα που μπορεί να λάβει σάρκα και οστά αφού προηγουμένως επιλυθούν όλα τα δομικά προβλήματα που υπάρχουν. Από κοντά και η πολιτική ένωση, η οποία αποτελεί την υπέρτατη μορφή της Ευρωπαϊκής Ολοκλήρωσης, μπορεί να λειτουργήσει ως κίνητρο για τη δημιουργία ενός πανίσχυρου ”γίγαντα”, ο οποίος θα διαδραματίζει ενεργό ρόλο και πάλι στα τεκταινόμενα της διεθνούς πολιτικής. Το μέλλον θα δείξει κατά πόσο μπορούμε να οδηγηθούμε σε ένα καθεστώς διακυβέρνησης όμοιο εξ’ολοκλήρου με τις ΗΠΑ, παρ’ όλα αυτά πρέπει να προστατευθεί πάση θυσία η ΕΕ, διότι έχει τη δύναμη να συγκρατεί και να ισχυροποιεί τους δεσμούς ανάμεσα στα κράτη.
We will see!
