Στις 19/09/2014, ο πρωθυπουργός της χώρας Αντώνης Σαμαράς, πραγματοποίησε διήμερη επίσκεψη στο Αζερμπαϊτζάν, ώστε να λάβει μέρος στην τελετή για την 20η επέτειο της “Σύμβασης του Αιώνα” και την τελετή θεμελίωσης του Νοτίου Διαδρόμου Φυσικού Αερίου, που θα μεταφέρει άφθονες ποσότητες από το κοίτασμα του “Σαχ Ντενίζ” στην καρδιά της Ευρώπης. Κατά την διάρκεια της επίσκεψής του, πραγματοποίησε συναντήσεις με υψηλόβαθμους αξιωματούχους άλλων χωρών πέραν του Αζερμπαϊτζάν, μεταξύ άλλων και με τον νεοεκλεγέντα πρωθυπουργό της Τουρκίας, Αχμέτ Νταβούτογλου. Στην ελληνική αποστολή συμμετείχαν επίσης η κυβερνητική εκπρόσωπος κυρία Βούλτεψη και οι υπουργός και υφυπουργός περιβάλλοντος, Γιάννης Μανιάτης και Ασημάκης Παπαγεωργίου αντίστοιχα. Σκοπός της επίσκεψης αυτής ήταν η ενίσχυση των διμερών σχέσεων μεταξύ των 2 χωρών και η διεύρυνση της συνεργασίας σε ενεργειακό επίπεδο. Μέσα σε αυτό το κλίμα, είναι καλό να εξηγήσουμε τη σημασία που έχει το Αζερμπαϊτζάν στο πεδίο της ενέργειας καθώς και, συνολικά την ενίσχυση της θέσης του στην Ευρώπη.
Το Αζερμπαϊτζάν έχει τεράστια αποθέματα πετρελαίου, τα οποία το καθιστούν ιδιαίτερα ισχυρό στην ενεργειακή σκακιέρα, ενώ αξίζει να σημειώσουμε πως στις ενεργειακές υποδομές της χώρας έχουν γίνει τεράστιες επενδύσεις από ενεργειακούς κολοσσούς όπως την BP. Ήδη από το 1840 άρχισαν να παρατηρούνται κοιτάσματα πετρελαίου κοντά στην πόλη Μπακού, γεγονός που καταδεικνύει το ότι το εν λόγω κράτος διαχρονικά αποτελεί σημαντικό ενεργειακό κόμβο στο σταυροδρόμι Ευρώπης – Ασίας. Ενδεικτικό είναι το γεγονός πως το 2011, το 90% περίπου των εξαγωγών της χώρας ήταν σε πετρέλαιο και παράγωγά του, ενώ κατά καιρούς οι Ευρωπαίοι έχουν αναφερθεί στην σημασία του Αζερμπαϊτζάν ως εναλλακτικού ενεργειακού παρόχου. Τα τελευταία χρόνια το φυσικό αέριο γίνεται όλο και πιο σημαντικό, με αποτέλεσμα να αυξάνεται κατακόρυφα η ζήτηση, ιδιαίτερα στις χώρες της Ε.Ε.. Επιπλέον, στην χώρα παράγονται μεγάλες ποσότητες ηλεκτρισμού, πάντοτε με γνώμονα το σεβασμό στο περιβάλλον. Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι επιχειρηματικοί όμιλοι έχουν διεισδύσει στην Ευρώπη, όπως για παράδειγμα η χορηγία στη φανέλα της Ατλέτικο Μαδρίτης, μίας από τις μεγαλύτερες ομάδες στον κόσμο (Azerbaijan – Land of fire).
Η Ελλάδα, μπορεί σε κάθε περίπτωση να ωφεληθεί από τη συνεργασία με το Αζερμπαϊτζάν, ειδικά από τη στιγμή που ο βασικός προμηθευτής ενεργειακών αποθεμάτων στη γηραιά ήπειρο που είναι η Ουκρανία, βρίσκεται σε τεράστια κρίση, ενώ ταυτόχρονα οι σχέσεις Ε.Ε. – Ρωσίας τίθενται εν αμφιβόλω. Μετά τη συμφωνία για την κατασκευή του αγωγού ΤΑΡ*, η χώρα μας έχει όλες τις προϋποθέσεις για να αποτελέσει σημαντικό ενεργειακό μεταφορέα από την ασιατική χώρα. Αν σκεφτούμε την εξάρτηση της χώρας μας σε ενεργειακά αποθέματα, τότε είναι εύκολο να αντιληφθούμε ότι είναι θετικό πως υπάρχει και ένας εναλλακτικός ενεργειακός πάροχος, ο οποίος εμπνέει σταθερότητα και μπορεί να παράσχει ενέργεια στις ευρωπαϊκές χώρες, σε μία περίοδο που η κατάσταση στην ανατολική Ευρώπη μυρίζει μπαρούτι. Ήδη υπάρχει συμφωνία μεταξύ των 2 χωρών για την εξαγορά του ΔΕΣΦΑ** από την κρατική αζέρικη εταιρεία φυσικού αερίου (SOCAR), γεγονός που μαρτυρά τη διεύρυνση της συνεργασίας μεταξύ των 2 χωρών στο πεδίο της ενέργειας. Η ενεργειακή αναβάθμιση της χώρας είναι ένα θέμα μείζονος σημασίας για την κυβέρνηση, συνεπώς κρίνεται ως επιβεβλημένη η συνεργασία με το Αζερμπαϊτζάν. Επιπροσθέτως, είναι άξιο αναφοράς το γεγονός πως πολλά ειδησεογραφικά πρακτορεία του εξωτερικού και ο διεθνής τύπος, αναφέρθηκαν εκτενώς στην σχετική επίσκεψη του Α.Σαμαρά, στοιχείο που δείχνει πόσο υπολογίσιμη δύναμη έχει γίνει σε ενεργειακό επίπεδο, ώστε πλέον η Ε.Ε. έχει ξεκινήσει να στρέφει το βλέμμα της σε νέους παραγωγούς ενέργειας, όπως το Αζερμπαϊτζάν.
Κλείνοντας, οφείλουμε να αντιληφθούμε πως η επιλογή νέων εταίρων σε ένα τόσο φλέγον ζήτημα είναι ιδιαίτερα κρίσιμη και φαίνεται ότι ισχυρές ευρωπαϊκές χώρες κάνουν μετά την ανάφλεξη της ουκρανικής κρίσης στροφή η μία μετά την άλλη, σε νέες αγορές. Η χώρα μας μπορεί να εξελιχθεί σε σημαντικό γεωστρατηγικό παίκτη, εκμεταλλευόμενη τα πλούσια κοιτάσματα ενέργειας και σε συνδυασμό με την τεχνογνωσία εντός και εκτός συνόρων, να αναβαθμίσει πάρα πολύ τη θέση της στο διεθνές γίγνεσθαι. Ο χρόνος είναι ο καλύτερος κριτής των πραγμάτων, ωστόσο η βούληση της ελληνικής κυβέρνησης για αξιοποίηση των εν λόγω κοιτασμάτων μόνο θετικά μηνύματα μπορεί να γεννήσει.
*Trans Adriatic Pipeline – Αγωγός της Υπερ-Αδριατικής (Νότιος Διάδρομος Φυσικού Αερίου)
** Διαχειριστής Εθνικού Συστήματος Φυσικού Αερίου Α.Ε.
ΥΓ. Θα ήθελα να αφιερώσω αυτό το κείμενο σε μία εξαιρετική συνάδελφο, η οποία μου έδωσε το έρεισμα για να το γράψω και παράλληλα την ευχαριστώ για την εμπιστοσύνη που μου δείχνει όλο αυτό το διάστημα!
