Πάνε περίπου δύο μήνες τώρα από την έναρξη των συζητήσεων μεταξύ Ελλάδας και F.Y.R.O.M. και ένα από τα πιο σημαντικά θέματα προς συζήτηση στον πολιτικό κόσμο και στην κοινωνία είναι κατά πόσο η γειτονική χώρα έχει αλυτρωτικές βλέψεις έναντι της Ελλάδας. Πόσο βάση έχει μία τέτοια άποψη; Ζούμε όντως σε μια περίοδο όπου ο αλυτρωτισμός γεννιέται ξανά στα Βαλκάνια;
Κατ’ αρχάς να ξεκινήσουμε δίνοντας τον ορισμό: Αλυτρωτισμός είναι η πολιτικό-κοινωνική κίνηση για την απελευθέρωση υπόδουλων ομοεθνών. Τα τελευταία χρόνια το φαινόμενο αυτό φαίνεται να εμφανίζεται ξανά στα Βαλκάνια με κυρίαρχες χώρες την Αλβανία και τη F.Y.R.O.M. . Στην Αλβανία υπάρχουν φωνές περί απελευθέρωσης των αδελφών τους από τα Σκόπια (περίπου το 25-30% του πληθυσμού είναι αλβανικής καταγωγής στη γείτονα χώρα), συνένωσης με το Κόσοβο (92% είναι αλβανικής καταγωγής) ενώ υπάρχουν και αξιώσεις στην Ελλάδα (Πρέβεζα, Κέρκυρα). Από την άλλη στα Σκόπια υπάρχουν φωνές για διεκδικήσεις στις Ελλάδα και Βουλγαρία, στις κατά τους Σκοπιανούς Μακεδονία του Αιγαίου και Μακεδονία του Πιρίν. Βέβαια οι κυβερνήσεις αυτών των χωρών σε καθημερινή βάση διαβεβαιώνουν ότι δεν τίθενται θέματα αλυτρωτισμού καθώς το Σύνταγμα τους θεωρεί παράνομη την εχθρική κίνηση απέναντι σε γειτονικά κράτη. Ο πρωθυπουργός της F.Y.R.O.M κ. Zoran Zaev (Ζόραν Ζάεφ) είχε δηλώσει με αφορμή τις συζητήσεις που γίνονται για το Σύνταγμα της χώρας του ότι: «Δεν βλέπω κανένα λόγο να αλλάξουμε το Σύνταγμά μας. Στις συνομιλίες για το όνομα, η απαίτηση για αλλαγή του συντάγματος είναι μία θέση της Ελλάδας, αλλά εμείς έχουμε την δική μας. Η “Μακεδονία” άλλαξε το σύνταγμα της το 1993, ενσωματώνοντας σχετική τροπολογία ως παράγραφο 2, στο άρθρο 49. Έχουμε κάνει νέο μεγάλο βήμα για την εξάλειψη του αλυτρωτισμού. Ό,τι κάνουμε τώρα είναι για να αποδείξουμε ότι η “Μακεδονία” δεν έχει κανενός είδους φιλοδοξίες είτε εδαφικές είτε άλλες, ότι η “Μακεδονία” δεν έχει αλυτρωτικές βλέψεις. Η “Μακεδονία” θέλει να χτίσει σχέσεις φιλίας». Αρκούν όμως οι δηλώσεις κυβερνήσεων και το Σύνταγμα για να μας πείσουν πως η γειτονική χώρα έχει εγκαταλείψει τον αλυτρωτισμό; Νομίζω όχι.
Φωτογραφία στις 3 Φεβρουαρίου από την ομογένεια στον Καναδά.
Ας δούμε το μάθημα της γεωγραφίας στα σχολεία των Σκοπίων: Στις σχολικές αίθουσες υπάρχει ο χάρτης της λεγόμενης “Μεγάλης Μακεδονίας”, που περιλαμβάνει τη F.Y.R.O.M, τη Μακεδονία μας, ένα τμήμα της Θεσσαλίας, ένα κομμάτι της Βουλγαρίας και μικρές περιοχές της Αλβανίας και της Σερβίας. Θυμάμαι χαρακτηριστικά από ρεπορτάζ ενημερωτικής εκπομπής, τις δηλώσεις κάποιων μαθητών ότι είναι άδικο που τους έχουν αποσπάσει αυτές τις περιοχές και ότι η πραγματική “Μακεδονία” είναι αυτή που απεικονίζεται στο χάρτη τους. Στα βιβλία της ιστορίας τους, ο Παύλος Μελάς χαρακτηρίζεται ως σφαγέας και οι Μακεδονομάχοι αντάρτες! Xαρακτηριστικό παράδειγμα αλυτρωτισμού στη γειτονική χώρα ήταν συγκεντρώσεις χιλιάδων πολιτών στην πρωτεύουσα όπου τραγουδούσαν ένα σύνθημα που τελείωνε με την φράση “θα κατακτήσουμε την Θεσσαλονίκη”. Όχι δεν μιλάμε για πέντε, δέκα χιλίαδες πολίτες αλλά μιλάμε για εκατοντάδες.
Μάλιστα η προηγούμενη κυβέρνηση με πρωθυπουργό τον εθνικιστή Nikola Gruevski (Νίκολα Γκρουέφσκι), όχι μόνο συντηρούσε αυτή την κατάσταση αλλά και την υποκινούσε. Ήταν η περίοδος κατά την οποία δημιουργήθηκε ο λεγόμενος “Μακεδονικός” μύθος, ότι δηλαδή οι Σκοπιανοί προέρχονται απευθείας από τους αρχαίους Μακεδόνες και τον Μέγα Αλέξανδρο, ενώ οι σύγχρονοι Έλληνες δεν έχουν καμία σχέση με την Αρχαία Ελλάδα! Οι ομογενείς τους δε, κυρίως στις Η.Π.Α. και στην Αυστραλία, στις συγκεντρώσεις τους πάντα μιλούν και οραματίζονται την “Μεγάλη Μακεδονία”. Αυτός είναι ο ορισμός του αλυτρωτισμού που γεννιέται και γιγαντώνεται μέσα στην κοινωνία. Και συχνά υποκινείται από ακραίους εθνικιστές ηγέτες.
Τα Βαλκάνια συχνά αποκαλούνται η πυριτιδαποθήκη της Ευρώπης! Από εκεί ξεκίνησε άλλωστε και ο πρώτος Παγκόσμιος Πόλεμος. Είναι μία ιδιαίτερη γειτονιά, πολυπολιτισμική και τέτοιες ακραίες απόψεις ανάμεσα στους λαούς της δεν βοηθούν στην διατήρηση της ειρήνης, της ισσοροπίας και της ασφάλειας των κρατών.
