Σκλάβοι των σύγχρονων κοινωνιών της Δύσης, άνθρωποι διακινούμενοι ως απλά καταναλωτικά προϊόντα, θύματα καθημερινής σεξουαλικής κακοποίησης και εκμετάλλευσης, θύματα μιας κατάφωρης παραβίασης των θεμελιωδεστέρων ανθρωπίνων δικαιωμάτων τους. Η εμπορία ανθρώπων είναι το δεύτερο μεγαλύτερο οργανωμένο έγκλημα στον κόσμο με θύματα περισσότερους από 27 εκατομμύρια ανθρώπους και κέρδη περί τα 25 δις ετησίως.
Το φαινόμενο του trafficking γενικά και του sex trafficking ειδικά, θα έλεγε κανείς ότι αντιπροσωπεύει το αποτέλεσμα της μείξης παραγόντων όπως: φτώχεια, μετανάστευση, κρίση συνόρων, ηθική κατάπτωση, πορνεία, βία κατά των γυναικών, άνισες διεθνείς οικονομικές σχέσεις, κρατικά, ατομικά, επιχειρηματικά συμφέροντα. Η βασικότερη βέβαια αιτία του θα λέγαμε ότι είναι δυστυχώς η ζήτηση… Η διεθνής αυτή μάστιγα άρχισε να κάνει εντονότερη την παρουσία της μετά το 1989, έτος που σημαδεύτηκε από την σταδιακή κατάρρευση του υπαρκτού σοσιαλισμού στις χώρες της Ανατολικής Ευρώπης. Χιλιάδες γυναίκες έπεσαν θύματα διακινητών και εμπόρων ανθρώπων, οι οποίοι αποσκοπώντας στην σεξουαλική και οικονομική εκμετάλλευση τους, τους υποσχέθηκαν μια καλύτερη ζωή σε μια άλλη χώρα.
Οι αριθμοί σοκάρουν. Στη χώρα μας το 2012 εκδόθηκαν περίπου 17000 γυναίκες, ενώ το 2014 το νούμερο άγγιξε τις 18500. Στην Ελλάδα της κρίσης υπολογίζεται ότι 1 στους 4 άνδρες έχει συνευρεθεί σεξουαλικά με θύμα trafficking. Εκτός από τους αριθμούς όμως, αυτό που σοκάρει ακόμα περισσότερο είναι οι μαρτυρίες των γυναικών αυτών. Θαμπωμένες τις περισσότερες φορές από ψεύτικες αγγελίες, εγκαταλείπουν τη χώρα τους ψάχνοντας για μια δουλειά, αναζητώντας μια καλύτερη ζωή κάπου αλλού. Το όνειρο μετατρέπεται γρήγορα σε εφιάλτη. Παγιδευμένες, χωρίς χαρτιά, διαβατήρια και βίζες, άγνωστες μεταξύ αγνώστων, εκτελούν εντολές. Οι μαρτυρίες των θυμάτων αυτών αποτελούν αναμφισβήτητα γροθιά στο στομάχι όλων. Γίνονται καθημερινά θύματα άγριου ξυλοδαρμού, αντιμετωπίζονται ως σκουπίδια, αποκτούν τεράστια προβλήματα υγείας και σηκώνουν ένα απίστευτο ψυχικό βάρος, καθώς εξαναγκάζονται σε βάναυσες πράξεις για την ευχαρίστηση άλλων.
Μία μόνο ιστορία από αυτές που διάβασα θέλω να συμπεριλάβω στο άρθρο αυτό. Αυτή που με πείραξε περισσότερο απ’ όλες. Και η αλήθεια είναι ότι το σκέφτηκα πολύ για το αν τελικά θα την παραθέσω ή όχι. Όμως νομίζω ότι αξίζει να διαδοθεί γιατί σαν ανθρώπινα όντα έχουμε την τάση να κινητοποιούμαστε είτε μόνο όταν κάτι βρίσκεται πλέον πολύ κοντά μας (όποτε και συνήθως είναι αργά για οποιαδήποτε αντίδραση), είτε όταν κάτι είναι τόσο δυνατό που μας ταρακουνάει για τα καλά (όποτε υπάρχει ακόμα περιθώριο δράσης). Την αντιγράφω αυτούσια: «Μια μάνα στην Τσεχία δέχεται ένα τηλεφώνημα από την Αστυνομία της Μαδρίτης ότι βρήκαν την ανήλικη δεκαεξάχρονη κόρη της και την καλούν να πάει να την πάρει. Βρίσκει το παιδί της σε κατάσταση σοκ – δεν μιλάει. Την πηγαίνει σε ψυχιατρική κλινική αποθεραπείας για θύματα κακοποίησης. Κάποια στιγμή το κοριτσάκι, με συνοδεία γιατρού, πηγαίνει σε ένα πάρκο και βλέπει δύο λυκόσκυλα. Αρχίζει να ουρλιάζει “όχι, σας παρακαλώ”. Έπειτα η μάνα ψάχνει και μαθαίνει από έναν ιερέα που εξομολογεί έναν “πελάτη” ότι αυτά τα κορίτσια τα είχαν σε μια βίλα και όσα αρνιούνταν να πηγαίνουν με άνδρες, τα βίαζαν τα σκυλιά».
Δυστυχώς το sex trafficking είναι ένα έγκλημα δύσκολο να αντιμετωπιστεί ακριβώς λόγω της πολυεπίπεδης υφής του. Ας σκεφτούμε λίγο τους πελάτες αυτών των γυναικών. Κατά ένα μεγάλο ποσοστό, πρόκειται για ανθρώπους ευυπόληπτους υπεράνω πάσης υποψίας, ανθρώπους με σπίτι, οικογένεια, με κοινωνικό status. Πολλές φορές ακόμα και άνθρωποι που είναι επιφορτισμένοι με την τήρηση του νόμου φαίνεται να παρανομούν μπροστά στην ευχαρίστηση του πληρωμένου έρωτα. Θυμόμαστε όλοι την ιστορία με τις οροθετικές. Χιλιάδες άνδρες έσπευσαν να εξεταστούν μόλις ξέσπασε το σκάνδαλο. Άνδρες που ταιριάζουν στο παραπάνω προφίλ.
Όσον αφορά το νομοθετικό πλαίσιο, το sex trafficking ρυθμίστηκε στην Ελλάδα με το Ν.3064/2002, με τον οποίο θεσμοθετήθηκε η προστασία των θυμάτων αυτών, προβλέφθηκε η παροχή στέγασης, διατροφής, ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης, ψυχολογικής στήριξης, δικηγορικής αντιπροσώπευσης καθώς και η αναστολή απέλασης τους μέχρι να εκδικαστεί η υπόθεση. Το 2010 η Ελλάδα κύρωσε με το νόμο 3875 τη Σύμβαση του ΟΗΕ κατά του Διεθνικού Οργανωμένου Εγκλήματος καθώς και τα τρία Πρωτόκολλα αυτής (Πρωτόκολλο για την Πρόληψη, Καταστολή και Τιμωρία της Διακίνησης Προσώπων, ιδιαίτερα Γυναικών και Παιδιών και Πρωτόκολλο κατά της Λαθραίας Διακίνησης Μεταναστών από τη Γη, τη Θάλασσα και τον Αέρα), δίνοντας έτσι άλλη μια ασφαλιστική δικλείδα στα θύματα.
Η αλήθεια βέβαια είναι ότι πολύ δύσκολα θα καταφέρει να φτάσει μια τέτοια υπόθεση ενώπιον του δικαστηρίου. Οι γυναίκες αυτές ζώντας τόσο καιρό με το φόβο δυσκολεύονται πολύ μετέπειτα να ξεφύγουν από αυτόν. Ακόμα όμως και στις περιπτώσεις που ξεκινά η εκδίκαση της, η ελληνική δικαιοσύνη προχωρά βραδέως, με αποτέλεσμα στο διάστημα που μεσολαβεί τα θύματα να δέχονται απειλές και πολλές φορές να αποσύρουν τις κατηγορίες. Τον Ιανουάριο μάλιστα το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων με απόφαση του έκρινε ότι οι ελληνικές αρχές παραβίασαν το άρθρο 4 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα (απαγόρευση της δουλείας και της καταναγκαστικής εργασίας), το άρθρο 6 §1της Σύμβασης (δικαίωμα σε δίκαιη δίκη εντός εύλογου χρόνου) και το άρθρο 13 (δικαίωμα πραγματικής προσφυγής), κατά την ποινική διαδικασία που ακολουθήθηκε σε μια υπόθεση σωματεμπορίας με θύμα μια Νιγηριανή. Η Ελλάδα δηλαδή δεν κατάφερε να διαφυλάξει την προστασία των δικαιωμάτων της γυναίκας αυτής.
Σε μια εποχή που οι ανθρώπινες σχέσεις και αξίες δοκιμάζονται όλο και πιο έντονα, σε μια Ελλάδα λυγισμένη από τις συνέπειες της κρίσης, τίθεται έντονα η ανάγκη για επαναπροσδιορισμό κάποιων βασικών αρχών. Ο σεβασμός της ανθρώπινης αξιοπρέπειας και των δικαιωμάτων των άλλων δεν θα πρέπει επ’ουδενί λόγω να τίθενται υπό αμφισβήτηση. Το έργο της ενημέρωσης, κινητοποίησης και παροχής στήριξης στα θύματα αυτά, έχουν αναλάβει στη συντριπτική πλειοψηφία τους εθελοντικές οργανώσεις και ΜΚΟ, με σημαντικότερη ίσως την Α21. Αξίζει πραγματικά κάποιος να επισκεφτεί τον ιστότοπό της καθώς περιέχει πολλές χρήσιμες πληροφορίες όχι μόνο για το φαινόμενο αυτό, αλλά και για τους τρόπους με τους οποίους μπορεί ο καθένας μας να συμβάλει σε αυτή την προσπάθεια.
