Τα τελευταία χρόνια έχουμε δει την Ελλάδα να πλήττεται από μια από τις χειρότερες οικονομικές κρίσεις της ιστορίας της. Αυτή η κρίση έχει προκαλέσει συμφωνα με κάποιους (φανερώσει σύμφωνα με άλλους) φαινόμενα λαϊκισμού και εξτρεμισμού αλλά, ίσως πολύ σημαντικότερα, και ένα θέμα που ποτε δεν φαίνεται να έκλεισε πραγματικά: “Είναι η θέση της Ελλάδας στην Ευρώπη;”.
Ο λαϊκισμός και η καταστροφολογία που για μικροπολιτικούς σκοπούς επικρατεί στην πολιτική επικοινωνία όλων των κομμάτων δεν έχει αφήσει αυτό το θέμα να αναπτυχθεί και να συζητηθεί σωστά.
Η Eυρωπαϊκή Ένωση έχει σίγουρα οδηγήσει τα κράτη μέλη της σε μια μακρά περίοδο ειρήνης και η απελευθέρωση του διακρατικού εμπορίου έχει κρατήσει τα ισχυρά ευρωπαϊκά κράτη σε ισχυρή πολιτική θέση στη διεθνή σκηνή. Επομένως τον βασικό στόχο της τον έχει πετύχει.
Όμως η σημερινή κατάσταση της Ευρωπαϊκής Ένωσης φανερώνει την ύπαρξη διαφορετικών αντιλήψεων για την ένωση. Υπάρχουν οι υποστηρικτές της Ευρωπαϊκής Ένωσης με τον τρόπο που λειτουργεί σήμερα. Υπάρχουν όμως και διάφορα αντιευρωπαϊκά κινήματα που πλέον αναπτύσσονται σχεδόν σε όλα τα κράτη μέλη. Και τέλος υπάρχουν και οι υποστηρικτές αλλαγής της Ευρωπαϊκής Ένωσης με στόχο μια πιο δημοκρατική Ευρώπη χωρίς συντηρητικές ή νεοφιλελεύθερες πολιτικές. Αυτές οι κατηγορίες υπήρχαν πάντα μέσα στην Ευρωπαϊκή Ένωση, αλλά δεν είχαν φτάσει ποτέ σε πραγματικό debate επί ίσοις όροις για το μέλλον της Ένωσης.
Όμως, λόγω της κρίσης, η πρώτη κατηγορία αποδυναμώθηκε και έτσι οι άλλες δυο απέκτησαν μια δυναμική που, αν και δεν τους δίνει ακόμα την ίδια δύναμη και πρόσβαση που έχει η πρώτη κατηγορία, τους δίνει την δυνατότητα να προβάλλουν τις θέσεις τους σε έναν κόσμο που πλέον ακούει.
Την πρώτη κατηγορία την εκφράζει κυρίως το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα και τα αντίστοιχα εθνικά κόμματα (π.χ. το CDU της καγκελαρίου Merkel στη Γερμανία, το Partido Popular του πρωθυπουργού Rajoy στην Ισπανία και στην Ελλάδα η Νέα Δημοκρατία).
Την δεύτερη κατηγορία την εκφράζουν τα κομμουνιστικά κόμματα (π.χ. στην Ελλάδα Κ.Κ.Ε. και ΑΝΤΑΡΣΥΑ) αλλά χωρίς σημαντική απήχηση και διάφορα κόμματα της λαϊκής δεξιάς και της ακροδεξιάς με σημαντικότερα κόμματα στο Ηνωμένο Βασίλειο το UKIP του Farage, στη Γαλλία το Front national της Marine Le Pen και στην Ιταλία το MoVimento Cinque Stelle του Beppe Grillo, κόμματα τα οποία έχουν καταφέρει να πρωταγωνιστούν στην ευρωπαϊκή πολιτική σκηνή.
Τέλος, την τρίτη κατηγορία την εκφράζουν κυρίως τα κόμματα της Ευρωπαϊκής Αριστεράς. Κύριοι εκφραστές αυτής της κατηγορίας είναι στην Ελλάδα το ΣΥ.ΡΙΖ.Α. και στην Ισπανία το Podemos και οι επικείμενες εκλογές σε Ελλάδα και Ισπανία σε συνδυασμό με τις δημοσκοπήσεις που δείχνουν αυτά τα κόμματα στην πρώτη θέση έχει οδηγήσει και σε δημοσιεύματα για την αρχή της εποχής των Tsiglesias (κατά το Merkozy των Merkel-Sarkozy).
Έχει ξεκινήσει λοιπόν ένα debate για το μέλλον της Ευρωπαϊκής Ένωσης αλλά και της θέσης όλων των κρατών μέσα σε αυτή και οι εκλογές αυτής της περιόδου (ειδικά σε Ελλάδα, Ηνωμένο Βασίλειο, Πορτογαλία και Ισπανία) έχουν ιδιαίτερη σημασία για τον μελλοντικό τρόπο λειτουργίας της Ένωσης.
Επομένως όποια και να είναι τα εσωτερικά προβλήματα του κάθε κράτους, πολύ πιο σημαντική είναι κατά τη γνώμη μου η συζήτηση επί του συνολικού συστήματος σύμφωνα με το οποίο θα λειτουργεί η Ευρώπη για τις επόμενες γενιές. Και αυτό θα έπρεπε να είναι και το διακύβευμα των εκλογών και όχι το ποιος θα πείσει πως ο αντίπαλος του θα καταστρέψει την χώρα περισσότερο…
