Το φαινόμενο ISIS δεν είναι κάτι τόσο πρόσφατο. Η δράση του, βέβαια, τους τελευταίους κυρίως μήνες έχει λάβει τεράστια δημοσιότητα, μιας και σχεδόν σε καθημερινή βάση εμφανίζονται βίντεο με φρικαλεότητες, αλλά και απειλητικά διαδικτυακά μηνύματα από τους μαχητές του Ισλαμικού Κράτους. Η πρώτη δολοφονία, η οποία έλαβε ευρύτατη διάσταση και με την οποία πάγωσε αρκετός κόσμος, ήταν αυτή ενός αμερικανού δημοσιογράφου. Το βίντεο με τον αποκεφαλισμό του έκανε το γύρο του κόσμου και προκάλεσε έντονα συναισθήματα και πολλά ερωτηματικά. Δεν είχαμε στο μυαλό μας πως έπειτα από αυτό θα ακολουθούσαν τόσα άλλα, ούτε ότι η δράση της τρομοκρατικής οργάνωσης θα γιγαντωνόταν με τέτοιους ρυθμούς, φτάνοντας σήμερα να απειλεί το μεγαλύτερο κομμάτι της ανθρωπότητας. Κανείς δεν είχε στο μυαλό του πως οι μαχητές του ISIS θα υπερπολλαπλασιάζονταν, ούτε ότι θα δημιουργούνταν επόμενες και μεθεπόμενες γενιές τζιχαντιστών. Κανείς δεν φανταζόταν πως ανήλικα παιδιά θα μετατρέπονταν σε ψυχρούς εκτελεστές αθώων, πως αγόρια και κορίτσια από τη Δύση θα εγκατέλειπαν την άνεση του κόσμου τους και τη ζεστασιά του σπιτιού τους, ώστε να ενταχθούν στο Ισλαμικό Κράτος. Πώς και με ποιον τρόπο μια τέτοια οργάνωση είναι δυνατό να προσελκύει κόσμο; Η απάντηση είναι απλή. Ο τρόπος να “μιλάνε” στο μυαλό και να προσελκύουν νέες γενιές στρατιωτών-εκτελεστών είναι ο πιο απτός και καθημερινός. Το διαδίκτυο. Δεν είναι, φυσικά, ο μοναδικός, αλλά δεν παύει να είναι ο πιο καταλυτικός, όσον αφορά τους νέους, και ο οποίος υπάρχει σχεδόν σε κάθε σπίτι. Ένα όπλο απλό, αλλά και πολύ επικίνδυνο.
Παρακολουθώντας τα βίντεο των τζιχαντιστών, παρατηρεί κανείς πως εικόνες φρίκης συνυπάρχουν με έναν “ρομαντισμό”, που, σε συνδυασμό με την επιβλητική μουσική, ωθεί κάποιον να τα παρακολουθήσει ως το τέλος τους. Για παράδειγμα, μπορεί κανείς να δει λύκους και άλλα άγρια ζώα να επιδεικνύουν τη δύναμή τους, επιβλητικά τοπία, στοιχεία της φύσης, παιδιά και πολλές ακόμα καθημερινές εικόνες. Ακόμα και τις εκτελέσεις φροντίζουν να τις παρουσιάζουν με μεγαλεπήβολο τρόπο, συνοδεία μουσικής, σε αργή κίνηση, με σωστά κοντινά πλάνα και “παίξιμο” της κάμερας, ακόμα και με επανάληψη της σκηνής. Είναι όλα ένα προς ένα μελετημένα. Το ύφος, που χρησιμοποιείται, σε όσα είναι μεταφρασμένα και μπορούμε να καταλάβουμε είναι επιθετικό στα σημεία που πρέπει, επιτακτικό και γεμάτο αυτοπεποίθηση με ισχυρή επίκληση στο συναίσθημα και στο ήθος των ιδίων, αλλά και επιθετικό προς αυτούς που θεωρούν ως εχθρούς τους.
Εκτός από τα βίντεο υπάρχουν, επίσης, πολλές ιστοσελίδες, όπου αναλαμβάνουν δράση οι κατηχητές του Ισλαμικού Κράτους, κάνοντας επίδειξη δύναμης και προκαλώντας τον φόβο. Βεβαίως, τα περισσότερα από αυτά εντοπίζονται και εξαφανίζονται, δεν παύει, πάντως, να υπάρχει και το deep web, το οποίο αποτελεί το μεγαλύτερο κομμάτι του κυβερνοχώρου, όπου δεν έχει πρόσβαση ένας απλός χρήστης. Πάνω στο θέμα του deep web έχουν δραστηριοποιηθεί, όπως πρόσφατα έγινε γνωστό, και οι Anonymous κηρύσσοντας πόλεμο στο ISIS μετά το τρομοκρατικό χτύπημα στο Παρίσι. Οι γνωστοί αυτοί άγνωστοι εντοπίζουν λογαριασμούς υποστηρικτών, αλλά και μελών του Ισλαμικού Κράτους και τους εξαφανίζουν από το διαδίκτυο. Μάλιστα, μέλη τους, αφού διαχωρίστηκαν από αυτούς, ήταν αυτοί που ανακάλυψαν μέσω του κρυφού μέρους του διαδικτύου τις επιθέσεις που σχεδίαζαν οι τζιχαντιστές την Κυριακή 22 Νοεμβρίου στο Παρίσι, τη Ρώμη, το Μιλάνο, το Λίβανο, την Ινδονησία και τις Ηνωμένες Πολιτείες, με αποτέλεσμα να τεθούν οι περιοχές σε επιφυλακή και να αποφευχθούν τελικώς οι επιθέσεις. Παρόλα αυτά, το μεγαλύτερο πρόβλημα και αυτό που μας απασχολεί είναι η παρουσία τους στο φανερό διαδικτυακό χώρο, όπου ο καθένας έχει πρόσβαση και δραστηριότητα.
Τα άτομα που επηρεάζονται και πείθονται είναι κυρίως άτομα με προσδοκίες, χωρίς να έχουν τα μέσα για την υλοποίηση αυτών, άτομα που νιώθουν μειονεκτικά και που προσπαθούν να επιβληθούν και να νιώσουν με κάποιο τρόπο δυνατά. Αυτά φαίνεται να προσφέρει η ένταξη στο ISIS. Υπόσχεται πολλά με έναν βίαιο, κοινωνικώς απαράδεκτο και καταδικαστέο τρόπο, που, όμως, θα κάνει τα άτομα αυτά να νιώσουν δυνατά ξεκινώντας με μια πλύση εγκεφάλου και την εμφύτευση του μίσους και της επιθετικότητας εναντίον των απίστων. Το Ισλαμικό Κράτος οπωσδήποτε επιδιώκει κάτι παραπάνω πίσω από το πρόσχημα “μιας θέσης στoν παράδεισο” για τους μαχητές του. Οι κατηχητές είναι άτομα μορφωμένα, με γνώσεις ψυχολογίας αλλά και της τεχνολογίας, που ξέρουν πώς να χειριστούν (με το αζημίωτο, φυσικά, και με αμοιβή ανάλογη του ποιον θα καταφέρουν να προσελκύσουν, γιατί όση αξία και μόρφωση έχει το άτομο, τόσο πιο αποτελεσματικό θα είναι για την οργάνωση) κάποιον που βρίσκεται σε ευάλωτη θέση ή ακόμα και κάποιον που κυνηγά τη φυγή από τη καθημερινότητά του και την περιπέτεια.
Με βάση όλα τα παραπάνω δεν είναι ακατόρθωτο τελικά ένα νεαρό άτομο να πεισθεί να εγκαταλείψει τα πάντα και να φύγει προς ένα μέρος, όπου μόνο η ένταση, ο κίνδυνος και η αβεβαιότητα κυριαρχούν.
Έτσι, λοιπόν, ευλόγως τίθεται το ερώτημα για το αν θα πρέπει και σε τι βαθμό, να γίνονται έλεγχοι στο διαδίκτυο, ακόμα και να περιορίζεται η ελευθερία της έκφρασης σε όσους τίθενται υπέρ αυτής ή άλλων παρόμοιων οργανώσεων. Μήπως θα πρέπει να εξαφανίζεται από το φανερό, αλλά και από το κρυφό μέρος του κυβερνοχώρου κάθε στοιχείο σχετικό με την τρομοκρατική οργάνωση Ισλαμικό Κράτος; Τα ερωτήματα αυτά, επειδή αγγίζουν το έδαφος της νομικής επιστήμης, δεν χωρούν εδώ, μιας και απλώς επιδιώκεται να τεθεί ένας γενικός προβληματισμός αυτή τη στιγμή που η απειλή έχει φτάσει πλέον να μας χτυπά την πόρτα.