Το 2015 για την Ελλάδα ήταν ξεκάθαρα ένα έτος γεμάτο πολιτικές εξελίξεις. Από τις εκλογές της 25ης Ιανουαρίου στους μήνες της διαπραγμάτευσης. Και από το δημοψήφισμα της 5ης Ιουλίου, στο τρίτο μνημόνιο και τις εκλογές 20 Σεπτέμβρη. Ξεκάθαρος νικητής αυτών των πολιτικών εξελίξεων ήταν ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας ο οποίος σε ένα χρόνο έχει καταφέρει να κερδίσει τρεις εκλογικές αναμετρήσεις και να “αφανίσει” τους εγχώριους πολιτικούς του αντιπάλους. Αυτή η ικανότητα που επέδειξε κατά το 2015 και το γεγονός πως οι επόμενες εκλογές είναι εκτός απροόπτου το 2019 μειώνουν τη σημασία της καταγραφής της πρόθεσης ψήφου στις δημοσκοπήσεις. Όμως οι τελευταίες δημοσκοπήσεις κρύβουν ένα πολύ σημαντικό στοιχείο.
Πανελλαδική Έρευνα ΚαπαResearch (25-26 Νοεμβρίου)
Πανελλαδική Έρευνα Bridging Europe (01-04 Δεκεμβρίου)
Πανελλαδική Έρευνα ProRata (15-16 Δεκεμβρίου)
Πανελλαδική Έρευνα MRB (21-22 Δεκεμβρίου)
Με μια πρώτη ανάγνωση όλοι μπορούμε να αντιληφθούμε τη φθορά της κυβέρνησης αλλά και της αντιπολίτευσης. Πιθανοί λόγοι της φθοράς αυτής είναι τα μέτρα λιτότητας που εφαρμόζει η κυβέρνηση και η εικόνα χάους που προβάλλει η αξιωματική αντιπολίτευση εν μέσω εσωκομματικών εκλογών.
Αλλά ακόμα πιο σημαντικό στοιχείο είναι πως δεν υπάρχει σημαντική άνοδος των ποσοστών κάποιου άλλου κόμματος και πως οι περισσότεροι που απομακρύνονται από τα δυο πρώτα κόμματα δεν δηλώνουν απλώς αναποφάσιστοι. Αντιθέτως δηλώνουν πως θα ψήφιζαν λευκό και άκυρο ή ακόμα περισσότερο πως θα απείχαν. Μάλιστα το ποσοστό που δηλώνουν πως θα απείχαν φθάνει ή και ξεπερνά τα ποσοστά των κομμάτων. Το ποσοστό αυτό είναι εξαιρετικά σημαντικό, καθώς μπορούμε να υποθέσουμε πως σε αντίθεση με τα ποσοστά αποχής των εκλογών των τελευταίων ετών δεν είναι λόγω έλλειψης ενδιαφέροντος καθώς σε τέτοια περίπτωση δεν θα απαντούσαν καν στη δημοσκόπηση. Επομένως με μια τέτοια ανάγνωση μπορούμε να αντιληφθούμε πως παρά την πληθώρα κομμάτων εντός και εκτός Βουλής υπάρχει ένα τεράστιο πολιτικό κενό.
Οποιαδήποτε υπόθεση για τον ιδεολογικό χαρακτήρα αυτού του κενού ή ακόμα και της μορφής του (θα μπορούσε να μην είναι ενιαίο) θα ήταν αρκετά αυθαίρετη χωρίς συγκεκριμένα στοιχεία που θα μπορούσαμε να έχουμε μέσα από τις δημοσκοπήσεις.
Όμως έστω και έτσι τολμώ να υποθέσω πως μέρος του κενού έχει δημιουργηθεί στην αριστερά και κεντροαριστερά. Με την μετατροπή του ΣΥΡΙΖΑ σε κυβέρνηση που εφαρμόζει μνημόνιο, ο χώρος αποτελείται είτε από μνημονιακά κόμματα (ΣΥΡΙΖΑ, ΠΑΣΟΚ, Ποτάμι) είτε από κόμματα που απέτυχαν στο να προσελκύσουν την αριστερή αντιμνημονιακή ψήφο (ΚΚΕ, ΛΑΕ). Ο ΣΥΡΙΖΑ έκανε μία στροφή προς τη λιτότητα, αλλά από ό,τι φαίνεται ο ελληνικός λαός δεν έχει ακολουθήσει, όπως δεν ακολούθησε και το ΠΑΣΟΚ το 2012 και τη Νέα Δημοκρατία τον Ιανουάριο του 2015. Η έλλειψη οποιασδήποτε σοβαρής εναλλακτικής οδηγεί μερίδα του κόσμου σε καταγγελία σύσσωμου του κομματικού συστήματος είτε μέσω του λευκού ή άκυρου είτε μέσω της αποχής. Βέβαια, μία τέτοια εξέλιξη ευνοεί τα κόμματα που μάχονται για την εξουσία, καθώς όσο λιγότερες έγκυρες ψήφοι υπάρχουν τόσο περισσότερη “αξία” έχουν οι δικές τους.
Παρά την όποια αβεβαιότητα για την ημερομηνία των επόμενων εκλογών λόγω της ισχνής πλειοψηφίας της συγκυβέρνησης στη Βουλή και το δύσκολο πρόγραμμα που καλείται να εφαρμόσει, υπάρχει αρκετός πολιτικός χρόνος και αρκετά μεγάλο πολιτικό κενό για τη δημιουργία νέου πολιτικού σχηματισμού. Το αν αυτό θα γίνει και, αν γίνει, αν θα γίνει με επιτυχημένο τρόπο είναι κάτι ακόμα πιο αβέβαιο. Σίγουρα πάντως και το 2016 θα έχει αρκετές πολιτικές εξελίξεις. Δύσκολα, βέβαια, θα μπορέσει να ξεπεράσει το 2015…
